Τα τελευταία χρόνια διαπιστώνουμε με ικανοποίηση μια μεγαλύτερη ευαισθησία από πλευράς επιχειρήσεων σε θέματα ασφάλειας προσωπικού. Είχε όμως προηγηθεί μια μακρά περίοδος, ας το πούμε, εκπαίδευσης της αγοράς πάνω σε τέτοια θέματα. Η αναγκαιότητα μηχανικών ασφαλείας ενίσχυσε την τάση αυτή και αυτοί ήταν στην ουσία οι «εκπαιδευτές» της αγοράς! Από την άλλη η υιοθέτηση Συστημάτων Διαχείρισης Ποιότητας από πολλές επιχειρήσεις συνέβαλλε επίσης μια και η Ασφάλεια είναι ένα βασικό κεφάλαιο ενός Σ.Δ.Π.
Το ζητούμενο πάντως και με το θέμα της Ασφάλειας είναι να μην παραμένει σε ένα θεωρητικό πλαίσιο εντός του οποίου απλώς θα διασφαλίζεται η νομιμότητα της λειτουργίας μιας επιχείρησης αλλά οι κανόνες και προτάσεις Ασφαλείας να υλοποιούνται και να εφαρμόζονται στην καθημερινότητα των εργαζομένων. Και για να συμβεί αυτό θα πρέπει να γίνονται συχνές εκπαιδεύσεις. Κατά την πάγια τακτική των περισσοτέρων που αντιδρούν με «γραφειοκρατικές» εκκεντρικότητες που «καθυστερούν την δουλειά» (όπως πχ οι διαδικασίες του Σ.Δ.Π.) οι εκπαιδεύσεις ασφαλείας αντιμετωπίζονται και αυτές όχι απλώς με καχυποψία αλλά μπορεί και με περιφρόνηση. Ο λόγος εδώ διαφέρει από τον λόγο της αντίδρασης σε ένα Σ.Δ.Π. Στην πρώτη περίπτωση, ο εργαζόμενος μπορεί να ισχυρίζεται ότι οι διαδικασίες Ποιότητας είναι γραφειοκρατικές, χρονοβόρες, κοστοβόρες κλπ αλλά στην περίπτωση της Ασφάλειας το βασικό πρόβλημα – και πολύ σοβαρό – είναι ότι η πλειοψηφία των εργαζομένων δεν πιστεύει ότι μπορεί να συμβεί κάποιο ατύχημα. Ας το δεχτούμε σαν μια ανθρώπινη στάση που θέλει να βλέπει θετικά την ζωή. Αλλά δυστυχώς για τους καχύποπτους αυτούς εργαζόμενους, αυτοδιαψεύδονται όταν ταυτόχρονα και σε ανύποπτες περιπτώσεις αρέσκονται να καταστροφολογούν αναφερόμενοι στα θέματα της σύγχρονης ειδησεογραφίας (πχ για την οικονομική κατάσταση, για κάποια φυσική καταστροφή, για κάποια κοινωνική τάση κλπ). Άρα λοιπόν, γιατί ενώ σε όλα τα άλλα θέματα της ζωής δηλώνουν απαισιόδοξοι, και σε ότι έχει σχέση με την εργασιακή ασφάλεια δηλώνουν αισιόδοξοι; Βασίζονται που; Στην καλή τους τύχη; Ή σε κάτι άλλο πιο υπερβατικό; Η αλήθεια είναι ότι αυτός ο παραλογισμός σταματάει όταν συμμετάσχουν σε κάποια εκπαιδευτική παρουσίαση. Γιατί τότε καταλαβαίνουν ότι αυτά που νόμιζαν δεδομένα απλά δεν είναι!
Θυμόμαστε κάποτε σε μια πρώτη τέτοια εκπαίδευση που διοργάνωσε μια μεσαία επιχείρηση για τους υπαλλήλους της με θέμα την αντίδραση σε περίπτωση πυρκαγιάς και ενώ οι περισσότεροι των συμμετεχόντων προσήλθαν με ύφος παντογνώστη στην αίθουσα, με διάθεση ενοχλημένη που τους απέσπασαν από τις ασχολίες τους και με τα μάτια στο ρολόι ανυπομονώντας για την λήξη της παρουσίασης, μετά από δέκα λεπτά είχαν αλλάξει γνώμη και παρακολουθούσαν με ενδιαφέρον. Ο λόγος; Γιατί αντιλήφθηκαν ότι δεν γνώριζαν πως λειτουργούσαν οι πυροσβεστήρες και οι πυροσβεστικές μάνικες που ήταν διασκορπισμένα στον εργασιακό χώρο. Γιατί κατάλαβαν ότι σε μια περίπτωση πυρκαγιάς δεν υπήρχε καμμία περίπτωση να αντιμετωπίσουν την φωτιά αφού δεν γνώριζαν πως ενεργοποιούνται τα πυροσβεστικά συστήματα. Αλλά για αυτό είναι χρήσιμες οι εκπαιδεύσεις: γιατί βοηθούν τους συμμετέχοντες να αντιληφθούν το μέγεθος της άγνοιάς τους πάνω σε συγκεκριμένα θέματα. Σε εκείνο το σεμινάριο αναλύθηκαν τακτικές επέμβασης στην φωτιά, τα όρια που πρέπει να βάζουμε (όχι ηρωϊσμοί, δεν είμαστε πυροσβέστες) και ποιος ο στόχος των ενεργειών μας (να κρατήσουμε την φωτιά περιορισμένη χωρίς να εξαπλωθεί, αν είναι δυνατόν, μέχρι να έρθει η Πυροσβεστική Υπηρεσία).
Αντίστοιχα τέτοια σεμινάρια μπορούν να γίνουν για να μάθουμε πως αντιμετωπίζουμε διάφορες περιπτώσεις ατυχημάτων όπως ηλεκτροπληξία, πτώση από ύψος, κτύπημα στο κεφάλι από πτώση αντικειμένου κλπ Αυτό που τονίζεται πάντως σε όλες τις εκπαιδεύσεις είναι κάτι που κανένας από εμάς δεν έχει σκεφτεί ποτέ: είναι η σωστή καθοδήγηση του οχήματος (ή οχημάτων, ασθενοφόρων, πυροσβεστικών αντλιών ή οτιδήποτε άλλο) που σπεύδουν προς βοήθειά μας ώστε να βρεθούν γρήγορα στην εγκατάστασή μας. Πραγματικά, σε περιπτώσεις ατυχήματος ή και πυρκαγιάς ο χρόνος μετράει αντίστροφα και το κάθε δευτερόλεπτο που κερδίζεται μπορεί να αποδειχτεί σημαντικό. Και ναι μεν, αν ο χώρος μας βρίσκεται σε κάποιον εύκολα προσβάσιμο δρόμο εντός αστικού ιστού τα πράγματα ίσως δεν είναι τόσο δύσκολα. Αν όμως οι εγκαταστάσεις μας βρίσκονται στην ύπαιθρο όπου η όποια διεύθυνση είναι τελείως αόριστη και για να φτάσει κάποιος χρειάζεται να περιγράψουμε την διαδρομή που πρέπει να κάνει από κάποιο γνώριμο σημείο μέχρι τις εγκαταστάσεις μας, τα πράγματα γίνονται δύσκολα. Γιατί υπάρχει μεγάλη πιθανότητα, που μπορεί και να ενισχύεται και από το στρές του οδηγού, να γίνει κάποια παρανόηση και το ασθενοφόρο ή η πυροσβεστική αντλία να βρεθεί κάπου αλλού ή να ξοδέψει χρόνο ψάχνοντας. Γενικά, η συμβουλή είναι να πάει κάποιος εργαζόμενος στο γνωστό σημείο και αφού συναντηθεί με το όχημα που έρχεται προς βοήθειά μας να το καθοδηγήσει για να φτάσει σωστά και έγκαιρα.
Τέτοια και άλλα μυστικά μπορούν να κοινοποιηθούν σε εκπαιδεύσεις από τους τεχνικούς ασφαλείας. Και εδώ μερικά λόγια για αυτούς: μπορεί κάποιες φορές να μας δίνουν την εντύπωση των ανώφελα σχολαστικών, των υπερβολικά τυπικών ή ακόμα και των καταστροφολόγων. Όμως, η πείρα τους είναι μεγάλη και έχουν δει πολλά. Και για κάθε περίπτωση ατυχήματος έχουν να πουν και μία τουλάχιστον ιστορία από την προσωπική τους εμπειρία. Δεν λειτουργούν έτσι απλά για να μας τρομάξουν. Ο λόγος που λειτουργούν έτσι είναι γιατί έχουν πειστεί πως δεν υπάρχει άλλος τρόπος να μας αφυπνίσουν. Για την δικιά μας Ασφάλεια!!!
